Diseases July 12th, 2021

ពពែភ្នែក (stye also called a sty or hordeolum)

ពពែភ្នែក

ពពែភ្នែក (ពពែឆ្កែ) ត្រូវបានសម្គាល់ដោយពកឈឺនៅលើត្របកភ្នែកខាងលើឬខាងក្រោម។ តំបន់ដែលរងផលប៉ះពាល់ជាធម្មតាឈឺចាប់ហើយពកឈឺអាចនៅខាងក្នុងឬខាងក្រៅ។ ជារឿយៗវាកើតឡើងនៅគែមត្របកភ្នែក។ ជំងឺពពែភ្នែកគឺជាជំងឺភ្នែកដែលត្រូវបានគេរកឃើញញឹកញាប់បំផុតហើយមូលហេតុជាធម្មតាការឆ្លងបាក់តេរីដោយបាកតេរី staphylococcus ។

មូលហេតុ

ពពែភ្នែកគឺជាការឆ្លងនៃក្រពេញប្រេងនៅក្នុងត្របកភ្នែក។ មានក្រពេញប្រេងជាច្រើននៅខាងក្នុងស្បែកត្របកភ្នែកដែលប្រេងត្រូវបានបញ្ចេញតាមរយៈរន្ធតូចៗនៅជិតរោមភ្នែក។ នៅពេលណាក្រពេញត្រូវបានរាំងស្ទះដូចជាធូលី  ប្រេងមិនអាចបញ្ចេញបានទេដែល បណ្តាលអោយមានដុំតូចមួយនៅលើត្របកភ្នែក។ នៅពេលដែលផ្សំជាមួយបាក់តេរី  វាច្រើនតែរលាកហើយខ្ទុះត្រូវបានបង្កើតឡើងដែលបណ្តាលឱ្យឈឺចាប់និងហើមជុំវិញភ្នែក។ មូលហេតុនៃការឆ្លងរួមមាន៖

  • ការញីភ្នែកជាញឹកញាប់បណ្តាលឱ្យមានការចម្លងរោគ។
  • ការតែងភ្នែកឬម៉េកអាប់ មិនបានលាងសម្អាតយកចេញអស់។
  • ការដាក់ឬយក កែវភ្នែកដោយដៃកខ្វក់។

រោគសញ្ញា

នៅដំណាក់កាលដំបូងត្របកភ្នែកច្រើនតែរមាស់ជាមួយនឹងការឈឺចាប់តិចតួច អមដោយការហើមនិងឈឺចាប់នៅលើត្របកភ្នែក។ នៅពេលសង្កត់លើដុំនោះ វាធ្វើអោយមានការឈឺចាប់។ មានចំណុចខ្ទុះនៅលើដុំនោះលេចចេញឡើងក្នុងរយៈពេល 4-5 ថ្ងៃ។ បន្ទាប់មកមានខ្ទុះហៀរចេញពីដុំនោះ វានឹងបាត់ទៅវិញដោយខ្លួនឯង។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយប្រសិនបើខ្ទុះមិនត្រូវបានបង្ហូរយ៉ាងហ្មត់ចត់នោះ  ដុំនឹងនៅតែមាននៅលើត្របកភ្នែក  ហើយវានឹងរលាកម្តងហើយម្តងទៀតក្នុងពេលណាមួយ។

ការព្យាបាល

ប្រសិនបើសង្ស័យមានពពែភ្នែក សូមទៅជួបគ្រូពេទ្យជំនាញខាងភ្នែកដោយមិនបង្អង់យូរ។ នៅដំណាក់កាលដំបូងការព្យាបាលនឹងត្រូវកំប្រេសក្តៅត្រឹមតែ ១៥-២០ នាទី  រយៈពេល ៣-៤ ដងក្នុងមួយថ្ងៃ  ដើម្បីបើកក្រពេញប្រេងនិងបញ្ចេញប្រេងដែលរាំងស្ទះ។ បិទភ្នែកក្នុងកំឡុងពេលដាក់កំប្រេសក្តៅ។ គ្រូពេទ្យឯកទេសខាងភ្នែកនឹងត្រូវពិនិត្យនិងចេញវេជ្ជបញ្ជាថ្នាំដំណក់ភ្នែក  ថ្នាំភ្នែកឬថ្នាំផ្សះក្នុងករណីខ្លះ។ ប្រសិនបើមានខ្ទុះមានរួចហើយ  ដុំពកនេះត្រូវវះនិងបង្ហូរខ្ទុះចេញ  បន្ទាប់មកប្រើថ្នាំអង់ទីប៊ីយោទិច ៣-៥ ថ្ងៃ  ឬរហូតដល់ការរលាកនេះបានជាសះស្បើយទាំងស្រុង។ ប្រសិនបើខ្ទុះមិនត្រូវបានបង្ហូរយ៉ាងហ្មត់ចត់ឬការរលាកមិនត្រូវបានជាសះស្បើយទាំងស្រុងនោះ  អ្នកជំងឺទំនងជាមានការកើតឡើងវិញ។

ការណែនាំបន្ទាប់យកខ្ទុះចេញ

  • ភ្នែកត្រូវតែត្រូវបានគ្របដោយសុវត្ថិភាពដើម្បីការពារការហូរឈាមនិងហើមរយៈពេល ១២-២៤ ម៉ោងឬតាមបញ្ជារបស់វេជ្ជបណ្ឌិត។
  • នៅពេលគម្របត្រូវបានយកចេញ  ចាប់ផ្តើមប្រើ / លាបថ្នាំតាមវេជ្ជបញ្ជា។ ប្រសិនបើមានការឈឺចាប់  សូមលេបថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់ ១-២ គ្រាប់រៀងរាល់ ៤-៦ ម៉ោងម្តង។
  • ប្រសិនបើកន្លែងវះកាត់ខ្ទុះមានស្នាមជាំនិងពណ៌ខៀវ  សូមដាក់កំប្រេសត្រជាក់។
  • កុំញីភ្នែក។
  • នៅថ្ងៃបន្ទាប់  សម្អាតតំបន់ជុំវិញភ្នែកដោយសំឡីសើម។