SINGLE POST

ទូទាំងពិភពលោក មហារីកសុដន់ជាប្រភេទមហារីកដែលជាទូទៅច្រើនកើតលើស្តី្រ ហើយបើគិតលើអត្រាស្លាប់ ជំងឺនេះស្ថិតនៅលំដាប់ខ្ពស់បំផុតទី២។ បុរសក៏អាចវិវត្តទៅជាមហារីកសុដន់ដែរ បើទោះបីជាការកើតនៃជំងឺនេះកើតឡើងដោយកម្រក៏ដោយ។​ ប្រហែល ៩០% នៃករណីកើតជំងឺមហារីកសុដន់ទាំងអស់ ចាប់ផ្តើមឡើងនៅក្នុងជាលិកានៃបំពង់បង្ហូរទឹកសុដន់ ឬក៏នៅក្នុង​ក្លែបតូចៗដែលបញ្ជូនទឹកដោះទៅកាន់បំពង់បង្ហូរ។ វាអាចនឹងធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យថាជាមហារីកសុដន់នៅដំណាក់កាលដំបូងបាន។ ការរកឃើញឆាប់រហ័សនៃមហារីក បង្កើនឱកាសច្រើនក្នុងការទទួលបានការព្យាបាលបានជោគជ័យ។

• កត្តាប្រឈមមុខនឹងមហារីកសុដន់
• រោគសញ្ញានៃមហារីកសុដន់
• ការពិនិត្យរកមើលមហារីកសុដន់ ​
• ការកំណត់រោគវិនិច្ឆ័យមហារីកសុដន់
• ការព្យាបាលមហារីកសុដន់

កត្តាប្រឈមមុខនឹងមហារីកសុដន់ ​

• អាយុ៖ ស្រ្តីដែលមានអាយុលើសពី៥០ឆ្នាំ គឺប្រឈមមុខខ្ពស់ជាងគេ។
• ប្រវត្តិផ្ទាល់ខ្លួនទាក់ទងនឹងមហារីកសុដន់៖ អ្នកជំងឺដែលធ្លាប់ធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យថាមានមហារីកសុដន់នៅសុដន់ម្ខាងពីមុន គឺទំនងជាមានការវិវត្តមហារីកទៅសុដន់ម្ខាងទៀត។
• ប្រវត្តិផ្ទាល់ខ្លួនទាក់ទងនឹងមហារីកនៅអូវែ៖ ដោយសារថាមហារីកអូវែមានទំនាក់ទំនងនឹងការប្រើប្រាស់អ័រម៉ូន ហេតុនេះប្រវត្តិធ្លាប់កើតមហារីកអូវែបង្កើនការប្រឈមមុខទៅនឹងមហារីកសុដន់។
• ក្រុមគ្រួសារធ្លាប់មានប្រវត្តិកើតមហារីកសុដន់៖ ការប្រឈមមុខនឹងការកើតមានមហារីកសុដន់មានកំរិតខ្ពស់ជាងប្រសិនបើមានសមាជិកណាម្នាក់ធ្លាប់មានជំងឺមហារីកសុដន់។
• ការផ្លាស់ប្តូរ BRCA1ឬក៏ BRCA2 ៖ ការផ្លាស់ប្តូរហ្សែន គឺមានទំនាក់ទំនងនឹងការប្រឈមមុខខ្ពស់នឹងការកើតឡើងមហារីកសុដន់។
• ការប្រឈមនឹងការបញ្ចេញអ័រម៉ូនអឹស្រ្តូហ្សែន៖ អ័រម៉ូនភេទអឺស្រ្តូហ្សែនរបស់ស្រ្តី បន្ថយ/ប៉ះពាល់ដល់លក្ខណៈជាស្រ្តី។ ការប្រឈម/ជួបនឹងការបញ្ចេញអ័រម៉ូនអឺស្រ្តូហ្សែនយូរ អាចនឹងបង្កើនការប្រឈមមុខនឹងកើតមហារីកសុដន់។
• កត្តានានាទាក់ទងនឹងបែបបទ/របៀបនៃការរស់នៅ ដូចជា ភាពធាត់ កង្វះលំហាត់ប្រាណ ការផឹកស្រា និងការប្រឈមនឹងចំហាយវិទ្យុសកម្មក្នុងកំរិតខ្ពស់។

រោគសញ្ញានៃមហារីកសុដន់

នៅក្នុងករណីមួយចំនួន ស្រ្តីដែលមានមហារីកសុដន់អាចមិនមានរោគសញ្ញាទេចំណែកភាពមិនធម្មតាខ្លះដែលពួកគេធ្លាប់ជួបប្រទះអាចនឹងមិនមែនជាមហារីក។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ វាមានសារ:សំខាន់ណាស់ក្នុងការស្វះស្វែងរកការយកចិត្តទុកដាក់ផ្នែកវេជ្ជសាស្រ្តនៅពេលមានរោគសញ្ញាខាងក្រោមនេះកើតមានឡើង៖

• មានដុំ ឬ ឡើងរឹងនៅសុដន់ ឬនៅក្លៀក
• ក្បាលសុដន់ចាប់ផ្តើមខូង/ខួច មានហូរទឹកចេញពីក្បាលសុដន់ ឬ ដំបៅនៅក្បាលសុដន់
• កន្ទួលក្រហមនៅសុដន់ ដោយមានការលេចឡើងនូវការរបកស្បែកដូចទឹកក្រូច
• មានការឈឺចាប់នៅសុដន់

ការពិនិត្យរកមើលមហារីកសុដន់ ​

ការពិនិត្យរកមើលមហារីកសុដន់ គឺធ្វើឡើងចំពោះការពិនិត្យរកមហារីកសុដន់​អោយបានឆាប់រហ័ស និងបង្កើនឱកាសខ្ពស់ក្នុងការទទួលបាននូវការព្យាបាលបានជោគជ័យ។ វិធីសាស្រ្តខាងក្រោមអាចនឹងអនុវត្តបានដើម្បីរកមើលមហារីកសុដន់៖

• ការពិនិត្យដោយខ្លួនឯង
• ការថតឆ្លុះលើសុដន់៖ ការថតឆ្លុះលើសុដន់ត្រូវបានគេផ្តល់អនុសាសន៍ចំពោះស្រីវ័យចាប់ពី៤០ឆ្នាំ ឬលើស ត្រូវពិនិត្យនូវរៀងរាល់១ទៅ២ឆ្នាំម្តង
• ការពិនិត្យដោយអេកូសាស្ត្រ ឬ MRI៖ ប្រសិនបើការថតឆ្លុះលើសុដន់បង្ហាញភាពមិនធម្មតាណាមួយ ការពិនិត្យដោយអេកូសាស្ត្រ ឬ MRI អាចនឹងត្រូវបានប្រើសម្រាប់ការបញ្ជាក់រោគវិនិច្ឆ័យ។

ការកំណត់រោគវិនិច្ឆ័យមហារីកសុដន់

ការកំណត់រោគវិនិច្ឆ័យមហារីកសុដន់ ត្រូវបានធ្វើឡើងនៅពេលមានដុំមិនធម្មតាណាមួយរកឃើញ (ពីការពិនិត្យខ្លួនឯង ឬក៏ការថតឆ្លុះ) ឬក៏បំណែកតូចនៃកាល់ស្យូមត្រូវបានគេរកឃើញ (នៅពេលថតឆ្លុះ)។ បន្ទាប់ពីដុំដែលសង្ស័យត្រូវបានរកឃើញ វេជ្ជបណ្ឌិតនឹងធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យកំណត់ថាតើវាជាមហារីកឬទេ ហើយ ប្រសិនបើជាមហារីក វេជ្ជបណ្ឌិតនឹងរកមើលថាតើវារាលដាលទៅផ្នែកផ្សេងទៀតនៃរាងកាយដែរឬទេ។ ប្រសិនបើការកាត់យកសាច់ទៅពិនិត្យ ​(Biopsy) មិនអាចធ្វើទៅបានទេ វេជ្ជបណ្ឌិតនឹងប្រើប្រាស់វិធីសាស្រ្តពិនិត្យផ្សេងទៀត។

វិធីសាស្រ្តក្នុងការកំណត់រករោគវិនិច្ឆ័យមានភាពខុសៗគ្នាដោយផ្អែកលើកត្តានានាជាច្រើន ដូចជា អាយុ ការប្រើប្រាស់ថ្នាំនាពេលបច្ចុប្បន្ន  ប្រភេទនៃមហារីក ភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃរោគសញ្ញា និងការឆាប់ទទួលបានលទ្ធផលនៃការពិនិត្យ។ ការកំណត់រោគវិនិច្ឆ័យមហារីកសុដន់ អាចនឹងត្រូវបានគេធ្វើឡើងតាមមធ្យោបាយនានាដូចខាងក្រោម៖

• ការថតឆ្លុះដើម្បីកំណត់រោគវិនិច្ឆ័យ

• • ធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យតាមការថតឆ្លុះសុដន់
  • អេកូសាស្ត្រ
  • MRI
• ការកាត់យកសាច់ទៅពិនិត្យ
• ការពិនិត្យជាលិកាសាច់ដែលបានមកពីការវះកាត់
• ការពិនិត្យឈាម​
• ការពិនិត្យបន្ថែម៖
  •  ការថតសួត
  • ការពិនិត្យស្កែនឆ្អឹង
  • ការធ្វើ CT Scan ដើម្បីបង្កើតរូបភាព 3D របស់សរីរាង្គរកមើលការរាលដាលនៃជំងឺមហារីក។

ការព្យាបាលមហារីកសុដន់

ការព្យាបាលមហារីកសុដន់ តម្រូវអោយមានក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិតដែលបានទទួលការបណ្តុះបណ្តាលច្រើនដូចជា វេជ្ជបណ្ឌិតវះកាត់ អ្នកជំនាញថតដោយកាំរស្មី/វិទ្យុសកម្ម និងអ្នកជំនាញផ្នែកមហារីក ដែលនឹងបង្កើតផែនការព្យាបាលដ៍សមស្របសម្រាប់អ្នកជំងឺម្នាក់ៗ។ វេជ្ជបណ្ឌិតនឹងធ្វើការសំរេចចិត្តដោយផ្អែកលើកត្តានានាដូចខាងក្រោម៖

• ទំហំ ទីតាំង និងលក្ខណៈនៃជាលិកាមហារីក
• ដំណាក់កាល និង​ការរីករាលដាលនៃជំងឺ
• អាយុ និងសុខភាពរបស់អ្នកជំងឺ
• សរសៃប្រសាទសម្រាប់បញ្ជាអ័រម៉ូន (Hormone receptors)
• មុន ឬក្រោយអស់រដូវ
• កត្តានានាដែលបង្ហាញពីភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃជំងឺដូចជា ហ្សែនHER2

ជំរើសនៃការព្យាបាលមហារីកសុដន់

• ការវះកាត់
• ការព្យាបាលដោយប្រើកាំរស្មី
• ការព្យាបាលដោយថ្នាំគីមី
• ការព្យាបាលដោយអ័រម៉ូន
• ការព្យាបាលចំគោលដៅ