SINGLE POST

ជំងឺខ្លាញ់រុំថ្លើមគឺជាពាក្យទូលំទូលាយដែលពិពណ៌នាអំពីលក្ខខណ្ឌជាច្រើនដែលបណ្តាលមកពីការបង្កើតខ្លាញ់នៅក្នុងកោសិកាថ្លើម។ ជាធម្មតាវាបង្ហាញពីភាពមិនធម្មតាមួយក្នុងកំឡុងពេលធ្វើតេស្តមុខងារថ្លើម។ ទោះបីជាជម្ងឺខ្លាញ់រុំថ្លើម ជាទូទៅមិនបង្កឱ្យមានការឈឺចាប់ក៏ដោយវាអាចបង្ហាញពីបញ្ហាសុខភាពផ្សេងទៀត។

មូលហេតុ

មានមូលហេតុចំបងពីរនៃជំងឺថ្លើមខ្លាញ់:

• ជំងឺខ្លាញ់រុំថ្លើមដោយសារស្រា៖ ភាពធ្ងន់ធ្ងរប្រែប្រួលទៅតាមប្រភេទបរិមាណនិងរយៈពេលនៃការសេពសុរា។
• ជំងឺខ្លាញ់រុំថ្លើមមិនមានដោយសារស្រា៖ ជាធម្មតាវាត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងចង្កោមរោគសញ្ញាមេតាបូលិក ដូចជាធាត់  ទឹកនោម  ផ្អែមជំងឺលើសឈាម  កូលេស្តេរ៉ុលខ្ពស់និងវីរុសជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ C ។

យន្តការដែលថ្វើអោយមានជំងឺខ្លាញ់រុំថ្លើម

មុខងារសំខាន់មួយរបស់ថ្លើមគឺការផ្ទុកថាមពល។ ការទទួលទានច្រើនពេកនូវប្រភេទអាហារមួយចំនួនបណ្តាលឱ្យខ្លាញ់បង្កើតឡើងច្រើននៅក្នុងថ្លើម។ ជាតិខ្លាញ់លើសបន្ទាប់មកកកកុញនៅក្នុងកោសិកាថ្លើម។ ភាពធាត់  ទឹកនោមផ្អែម  កូលេស្តេរ៉ុលខ្ពស់  ការសេពសុរាហួសប្រមាណ  ការស្រកទំងន់លឿននិងកង្វះអាហារូបត្ថម្ភគឺជាកត្តាដែលនាំឱ្យមានជំងឺថ្លើមខ្លាញ់។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយអ្នកជំងឺខ្លះវិវត្តទៅជាជំងឺខ្លាញ់រុំថ្លើមដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌទាំងនេះ។

កត្តាហានិភ័យ

• ភាពធាត់៖ មនុស្សធាត់ប្រហែលជា ២០% មានជំងឺខ្លាញ់រុំថ្លើម។
• លើសទម្ងន់៖ អ្នកដែលមានសន្ទស្សន៍ម៉ាស់រាងកាយ (BMI) (ចន្លោះពី ២៥-៣០) មានហានិភ័យខ្ពស់
• ជំងឺទឹកនោមផ្អែម
• ការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹងច្រើនពេក
• អាហារផ្អែមជ្រុល៖ ការទទួលទានអាហារនិងភេសជ្ជៈដែលមានជាតិផ្អែមច្រើនពេកដូចជាតែបៃតងផ្អែមគឺជាកត្តាហានិភ័យ

ដំណាក់កាលនៃជំងឺខ្លាញ់រុំថ្លើម

មាន ៤ ដំណាក់កាលផ្សេងគ្នានៃជំងឺខ្លាញ់រុំថ្លើមដូចខាងក្រោម៖

• តំណាក់កាលទី ១ ៖ ជាតិខ្លាញ់បង្កើតឡើងនៅក្នុងថ្លើមដោយមិនមានការរលាករឺស្នាមរលាកឡើយ។
• ដំណាក់កាលទី ២៖ ការបង្កើតខ្លាញ់ធ្វើឱ្យរលាក។ ប្រសិនបើការរលាកនៅតែបន្តហើយនៅតែមិនព្យាបាលអស់រយៈពេលជាង ៦ ខែនឹងវិវិត្តទៅជាការរលាកថ្លើមរ៉ាំរ៉ៃ។
• ដំណាក់កាលទី ៣៖ ការរលាកថ្លើមនិងស្លាកស្នាមធ្ងន់ធ្ងរកើតឡើង។ កោសិកាថ្លើមត្រូវបានបំផ្លាញបន្តិចម្តង ៗ ។
• ដំណាក់កាលទី ៤៖ ការបំផ្លាញយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់កោសិកាថ្លើមបណ្តាលឱ្យមុខងារថ្លើមមានមុខងារមិនប្រក្រតី នាំឱ្យកើតជំងឺក្រិនថ្លើមនិងចុងក្រោយមហារីកថ្លើម។

រោគសញ្ញា

ជាទូទៅជំងឺខ្លាញ់រុំថ្លើមមិនបណ្តាលឱ្យមានរោគសញ្ញាគួរឱ្យកត់សម្គាល់ទេ។ សូម្បីតែនៅពេលមានរោគសញ្ញាដូចជាអស់កម្លាំង  ចង្អោរ  និងឈឺចាប់នៅផ្នែកខាងស្តាំលើពោះត្រូវបានគេសង្កេតឃើញពួកគេមិនមានជាប់ទាក់ទងនឹងជំងឺថ្លើមទេ។ អ្នកជំងឺភាគច្រើនគ្រាន់តែដឹងថាពួកគេមានជំងឺខ្លាញ់រុំថ្លើមក្នុងកំឡុងពេលពិនិត្យសុខភាពប្រចាំឆ្នាំឬការពិនិត្យសុខភាពសម្រាប់ហេតុផលផ្សេងទៀត។

រោគវិនិច្ឆ័យ

• តេស្តឈាម
• អេកូ
• MRI
• ការធ្វើការច្រឹបសាច់ថ្លើមសម្រាប់ធ្វើតេស្តិ៍

ការការពារ

• ស្រកទំងន់ប្រសិនបើអ្នកលើសទម្ងន់ឬធាត់។ អត្រាសម្រកទម្ងន់ដ៏ល្អបំផុតគឺ ០,២៥-០,៥ គីឡូក្រាមក្នុងមួយសប្តាហ៍រហូតដល់អ្នកឈានដល់ទំងន់ដែលមានសុខភាពល្អ។
• ធ្វើលំហាត់ប្រាណឱ្យបានទៀងទាត់យ៉ាងហោចណាស់ ៥ ថ្ងៃក្នុងមួយសប្តាហ៍។ ប្រសិនបើអាចធ្វើបានការធ្វើលំហាត់ប្រាណដូចជាការដើរលឿនអមដោយការលើកទំងន់។
• ជ្រើសរើសរបបអាហារដែលមានសុខភាពល្អដោយបរិភោគអាហារដែលមានជាតិខ្លាញ់ទាប  ជាតិសរសៃខ្ពស់និងថាមពលទាប។
• ព្យាបាលជំងឺទឹកនោមផ្អែមនិងកូលេស្តេរ៉ុលខ្ពស់។ ប្រើថ្នាំតាមការណែនាំ។ គ្រប់គ្រងរបបអាហារនិងហាត់ប្រាណឱ្យបានទៀងទាត់។
• ជៀសវាងថ្នាំដែលមិនមានវេជ្ជបញ្ជានិងថ្នាំបំប៉នអាហារ។
• ជៀសវាងការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹង។
• ពិនិត្យសុខភាពឱ្យបានទៀងទាត់។